Tượng Tam Đa Ngũ Phúc – Cao 75 cm gốm Thanhf Thủy bát tràng

Trong Kinh thi tức Thi kinh là bộ sách do Khổng Tử và các đệ tử san định, sưu tập và dẫn giải trong ca dao dân gian cũng như những ca từ ca tụng nhau của giới quý tộc (nhã và tụng)  thì Ngũ Phúc gồm: Phú (giàu có), An ninh (yên lành), Thọ (sống lâu), Du hảo đức (có đức tốt), và Khảo chung mệnh (vui, hết tuổi trời).

Tam Đa (ba cái nhiều) là Tài (tiền), Lộc (ơn vua), và Tử tôn (con cháu). Một lối sắp xếp khác là Tử (con trai), Tài (tiền), và Thọ (sống lâu). Tuy nhiên cách gọi phổ biến nhất vẫn là: Phúc hoặc Phước (những sự tốt lành), Lộc (ơn vua, ơn trời đất), và Thọ (sống lâu).

Bộ Tam Đa chỉ là sự rút gọn của bộ Ngũ Phúc. Hai thành tố bị giản lược là Khang và Ninh tức là sức khoẻ và an toàn có thể nhập vào với thành tố Thọ vì phải có sức khỏe thì mới sống lâu được, và có Lộc thì sẽ có yên lành.

– Quan niệm Phúc (tốt lành) gần như lại mở rộng đến mức độc chiếm, đi tiên phong trước cả Lộc và Thọ, vì tốt lành là phải có cả sang và sống lâu. Quan niệm Phúc cũng bị nhòe và đồng hóa với Phú (giàu có) vì trong thời phong kiến xưa làm sao có thể giàu có nếu không được hưởng lộc thánh ơn vua và an toàn trong phép nước. Phú và Tài cũng có thể thay thế cho nhau khi xã hội sử dụng đồng tiền trong trao đổi thay cho hiện vật.

– Quan niệm Lộc chuyển hóa từ ơn của trời đất tự nhiên, của thần thánh, sang triều đình quân chủ, rồi trở thành lương bổng triều đình, địa vị xã hội, giai cấp kinh tế.

– Quan niệm Thọ có tính cách cá nhân cũng dần dà thay thế cho quan niệm về Tử tôn tức là có con trai và cháu trai đích tôn nối dõi khi chế độ gia trưởng và đạo hiếu giảm bớt tính cách độc tôn chuyên trị. Sống lâu là hưởng thụ tuổi trời trong đời mình. Có con trai và cháu đích tôn nối dõi là kéo dài thọ mạng của họ hàng, dòng giống.

Tượng Tam Đa Ngũ Phúc, là ước mơ của dân gian là từ ngàn xưa, sự nhân cách hoá và gán ghép cho các nhân vật lịch sử là về sau, với chủ ý kiểm soát của triều đình phong kiến hoặc tô vẽ của giới văn nhân Nho sĩ áp đặt lên khát vọng hồn nhiên của nhân dân.